Cờ úp Việt Nam là gì? Kinh nghiệm và cách chơi từ chuyên gia

07/01/2022

Được biết đến là một biến thể của bộ môn cờ tướng, cờ úp là một trò chơi đánh cờ của Trung Hoa mới du nhập về Việt Nam và đang làm mưa làm gió trên thị trường Cờ Việt. Hãy cùng K8Vui tìm hiểu kỹ hơn về cờ úp trực tuyến thông qua bài viết dưới đây nhé!

Các Nội Dung Chính:

1️⃣Giới thiệu cờ úp
2️⃣Bàn cờ úp và những quân cờ
3️⃣Hướng dẫn cách chơi cờ úp
Kinh nghiệm chơi cờ úp
Facts về Cờ Up

1️⃣Giới thiệu cờ úp

✔️Cờ úp là gì?

Cờ úp hay còn được biết đến với cái tên cờ Triều Châu, phổ biến tại các khu vực như Hồng Kông, Trung Quốc. Tại Việt Nam, Cờ úp còn được biết đến là một trong những biến thể của cờ tướng – một loại hình chơi cờ nổi tiếng và rất được ưa chuộng tại nước ta.

Không chỉ phổ biến ở các quốc gia lân cận Trung Quốc, môn cờ này còn là một game bài đổi thưởng giải trí được ưa chuộng trên toàn thế giới và có Tên gọi Quốc tế là Mystery Chinese Chess.

✔️Lịch sử cờ úp

Lịch sử hình thành của Cờ úp bắt nguồn từ Hồng Kông vào những năm cuối thế kỷ 20. Năm 2000 đánh dấu là cột mốc thời gian quan trọng trong lịch sử của cờ úp khi giải đấu cờ úp chuyên nghiệp đầu tiên trên Thế giới được tổ chức lần đầu tại Hồng Kông.

Trước giải đấu đó, Cờ úp đã được chú ý và lan rộng ra các nước lân cận, trong đó có Việt Nam. Cụ thể, cờ úp được bắt đầu chơi tại các trận đấu nghiệp dư ở Sài Gòn vào khoảng những năm 1990 và được ưa chuộng rồi lan ra nhiều thành phố khác trong khoảng thời gian không lâu sau đó.

Đến nay, đây vẫn là nội dung cờ được lựa chọn mỗi khi người chơi cờ tướng mong muốn tăng thêm các yếu tố hấp dẫn và kích thích so với cách đánh truyền thống.

KINH NGHIỆM CHƠI CASINO K8 KHÔNG NÊN BỎ QUA:

✔️Các thuật ngữ được sử dụng trong cờ úp

Tuy được biết đến là biến thể của Cờ tướng, nhưng nếu muốn chơi được cờ úp, người chơi cũng cần trang bị cho mình kiến thức về các thuật ngữ được sử dụng chuyên biệt trong môn cờ này để quá trình chơi được diễn ra trọn vẹn. Một số thuật ngữ K8Vina liệt kê cho bạn bao gồm:

Úp (quân úp): quân bị đặt úp xuống bàn cờ, bị che mặt ký hiệu;
Lật úp: còn gọi là “mở úp”, hay “quay” là hành động khi người chơi công khai quân úp trước đó;
Cấm úp: Ngăn chặn nước đi của quân úp và mở quân an toàn. Có 2 hình thức cấm úp người chơi có thể lựa chọn là: Chặn không cho đi hoặc Dọa bắt/đổi nếu đi.
Quân được bảo vệ: một quân bị đuổi được gọi là quân bảo vệ, nếu quân đuổi của đối phương ăn phải quân bảo vệ thì sẽ bị ăn lại ngay ở nước cờ tiếp theo. Quân này không áp dụng cho Xe khi nó bị đuổi bởi Pháo hay Mã của quân đối phương.
Cứu úp: Còn gọi là “Cứu hàng”. Người chơi tìm mọi cách để lật quân úp đang bị cấm sao cho an toàn (không bị bắt mất sau khi lật úp)

Bàn cờ ngoài thực tế

2️⃣Bàn cờ úp và những quân cờ

Bộ dụng cụ sử dụng để chơi Cờ úp là bộ bàn cờ và quân của Cờ tướng với các đặc điểm chi tiết như sau:

✔️Bàn cờ

Là bàn cờ hình vuông, được kẻ sẵn 9 hàng dọc và 10 hàng ngang tạo thành 90 điểm và các ô bàn cờ. Bàn cờ được chia thành hai bên chiến tuyến bởi Sông – tạo bởi 2 hàng ngang chính giữa bàn cờ.

Mỗi bên bàn cờ được ngăn cách bởi Sông được xem như là khu vực sân nhà của mỗi người chơi. Ngoài Sông, bàn cờ còn có khu vực đặc biệt khác là “Thành” hay còn gọi là “Cửu Cung” – phần gồm 4 ô nhỏ, được tạo thành từ hàng dọc 4, 5, 6 kể từ đường ngang sát mép bàn cờ của mỗi bên.

Trong 4 ô này được gạch chéo sát hình chữ X để quy định bước đi của các quân trong “Thành” là Tướng và Sĩ.

✔️Quân cờ

Các quân cờ di chuyển trên bàn cờ úp vh cũng có các ký hiệu tương tự như Cờ tướng tức là các quân cờ hình trụ tròn, 1 mặt trắng và 1 mặt có vẽ các hán tự, biểu thị tên của quân cờ đó. Số lượng các quân là mỗi bên Đen và Đỏ gồm 16 quân với số lượng mỗi bên gồm: Tướng (1), Sĩ (2), Tượng (2), Xe (2), Mã (2), Pháo (2), Tốt (5). Ký hiệu cho mỗi quân cờ cũng giống như Cờ tướng.

✔️Cách sắp xếp

Khi mới chơi, người ta chỉ úp ngược quân cờ chỉ với một mục đích duy nhất là giấu đi ký hiệu của nó nhằm tăng độ khó cho game cờ tướng. Cờ up vh giống với Cờ tướng ở vị trí sắp xếp các quân cờ khi bắt đầu trận đấu và nước đi của mỗi quân cờ đó. Các quân cờ chỉ được lật úp (mở úp) sau khi di chuyển. Theo K8Pro tìm hiểu vị trí của các quân cờ như sau:

01 quân tướng: được lật úp và đặt vào vị trí chính giữa hàng cờ từ khi ván cờ bắt đầu;

15 quân còn lại: được lật úp, xáo trộn và đặt ngẫu nhiên vào các vị trí được quy định sẵn trên bàn cờ. Tức là các chất cờ tương ứng với các vị trí đặt là bí mật. Trong đó:

8 quân cờ chia làm đôi, mỗi bên 4 quân, đặt ở hàng 1 (hàng sát mép bàn cờ) bên cạnh quân Tướng; Vị trí của mỗi cặp quân là đối xứng nhau, lấy quân Tướng làm tâm.
2 quân cờ đặt ở hàng thứ 3 (từ dưới mép bàn cờ tính lên), vị trí quân Pháo của bàn cờ Tướng.
5 quân cờ đặt ở hàng thứ 4 (từ dưới mép bàn cờ tính lên) – vị trí quân Tốt của bàn cờ Tướng, khoảng cách mỗi quân là 1 ô bàn cờ.

Ở cách chơi dân gian, người chơi thường không dùng cách úp quân Cờ xuống mà có thể sử dụng các vật dụng khác có hình dạng như các nắp chai, kích thước vừa úp vào quân cờ để che đi hán tự ký hiệu trên mặt quân.

Một ván chơi cờ online

3️⃣Hướng dẫn cách chơi cờ úp

Nếu bạn muốn chơi cờ mù thì bạn cần phải nắm được các kiến thức cơ bản như sau:

Các loại quân cờ trong Bàn cờ Tướng;
Vị trí quy định của các quân cờ đó;
Quy luật di chuyển của từng loại quân cờ.

Sau khi nắm thật rõ về các thông tin trên thì khi tìm hiểu về cách chơi và luật cờ úp sẽ dễ hiểu và nhanh ghi nhớ hơn.

✔️Quy luật

Cách chơi cờ úp được xây dựng dựa trên nền tảng là quy luật chơi của cờ Tướng. Chính vì thế, để biết được luật chơi Cờ úp cần nắm rõ luật chơi cờ Tướng, bao gồm các cách di chuyển trong bàn cờ cũng như nước đi của từng quân cờ.

Cờ úp không chỉ đòi hỏi người chơi về trí tuệ và chiến lược chơi cờ mà còn cần thêm một chút may mắn khi quân cờ được sắp xếp ngẫu nhiên nhưng trúng được vị trí thuận lợi cho người chơi.

Cách chơi Cờ úp tương tự với Cờ tướng ở quy luật di chuyển của các quân. Tuy nhiên, quy luật di chuyển của quân cờ sẽ được chia thành 2 trường hợp ứng với hai giai đoạn Úp và Mở úp của quân cờ.

Úp: Quân cờ úp di chuyển theo quy luật tương ứng với quân cờ tướng đặt tại vị trí đó (áp dụng cho nước đi đầu tiên của mỗi quân cờ)
Mở úp: Quân cờ di chuyển theo quy luật của chất cờ thể hiện tại hán tự vẽ trên mặt quân (áp dụng từ nước đi thứ 2 trở về sau)

✔️Cách di chuyển của các quân cờ

Một thông tin bổ sung mà chúng tôi mang đến trong bài viết này đó chính là cách di chuyển cơ bản của các quân cờ nếu bạn là người chơi mới lần đầu tìm hiểu về Cờ mù. Luật di chuyển được quy định riêng cho từng quân cơ bản như sau:

Tướng: được phép di chuyển và ăn quân khác theo chiều ngang hoặc dọc của bàn cờ. Bước di chuyển là 1 ô bàn cờ và chỉ trong phạm vi của “Cửu Cung”. Hai quân tướng của hai người chơi không được đối diện trực tiếp với nhau mà trước mặt phải được chắn bởi ít nhất 1 quân cờ bất kỳ. Tuy là quân cờ quan trọng nhất, quyết định đến thắng thua của mỗi người chơi, nhưng quân Tướng lại có phạm vi di chuyển hạn hẹp và được xem là quân cờ “yếu” và cần được bảo vệ nhất của mỗi người chơi.
Sĩ: Được phép di chuyển tự do theo đường ngang, dọc hoặc chéo với bước di chuyển là 1 ô chỉ trong phạm vi “Cung” tương tự như quân Tướng tuy nhiên lại được phép vượt “Cung”, thậm chí là vượt “Sông” để sang tấn công Tướng đối phương (chỉ áp dụng nếu muốn ăn quân Tướng). Đây được xem là hai lá chắn, lớp bảo vệ cuối cùng của quân Tướng.
Tượng: Đi theo đường chéo của hai ô bàn cờ liền kề nhau (ngay 2 hoặc dọc 2). Tức là từ góc dưới bên trái của ô đến góc trên bên phải của ô liền trên, liền phải hoặc liền trái ô đó. quân Tượng được phép vượt sông sang tham chiến tại phần chiến tuyến của đối phương, gọi là Tượng Chiến”. Nước đi của Tượng là không hợp lệ nếu có quân đứng ngáng đường.
Xe: Được phép đi ngang hoặc dọc khắp bàn cờ để ăn quân đối phương, miễn hướng đi không bị chặn bởi quân cờ khác. Độ dài mỗi bước đi của quân Xe là không giới hạn trong phạm vi bàn cờ. Chính vì thế, Xe được xem là quân cờ mạnh nhất của bàn cờ úp.
Pháo: Được đi ngang hoặc dọc giống như quân xe. Tuy nhiên, quy định ăn quân và di chuyển của quân pháo không giống nhau. Theo đó, quân pháo chỉ được ăn cách quân, tức là chỉ ăn được quân cờ đối phương nếu giữa nó và quân đó bị chắn bởi 1 quân cờ khác bất kỳ.
Mã: Được đi ngang dọc 2 ô và ngang 1 ô hoặc dọc 1 ô và ngang 2 ô, tức là đi theo hình chữ “L” cho mỗi bước đi. Nếu có quân cờ nào khác nằm cạnh mã gây cản đường ngang 2 hoặc dọc 2 của quân này thì mã không được đi theo hướng đó
Tốt: Được đi mỗi bước 1 ô và chỉ đi tiến, không được đi lùi. Khi chưa qua Sông, Tốt chỉ được đi thẳng theo chiều dọc của bàn cờ. Sau khi vượt Sông sang phần lãnh địa của đối phương, Tốt “mạnh” hơn và được đi theo hàng ngang hoặc hàng dọc nhưng vẫn trong phạm vi 1 ô cho 1 bước đi và vẫn không được đi lùi. quân Tốt được tận dụng để ăn các quân còn úp, cứu các quân bị “cấm” hoặc bị khống chế
Các quy định đặc biệt về nước đi của các quân trong luật chơi Cờ úp:
Sĩ: không bị giới hạn khu vực di chuyển trong “Thành” như ơ Cờ Tướng mà được di chuyển khắp bàn cờ với nước đi mỗi bước theo đường chéo 2 ô.
Tượng: không được phép vượt Sông sang địa phận của đối phương;
Tốt: được phép xuất phát từ cuối đường biên ngang bên phần lãnh thổ của mình và đi thẳng theo chiều dọc của bàn cờ, sau khi qua sông thì được phép đi ngang.

Cờ úp trên máy tính ngày càng được đầu tư hơn

✔️Mô tả ván cờ chi tiết

Mục tiêu của người chơi cờ úp là ăn được quân Tướng của đối phương càng nhanh càng tốt. Luật chơi cờ úp quy định, ai ăn được quân tướng của đối phương hoặc “chiếu hết” quân Tướng thì giành chiến thắng thông qua các bước chơi mà K8VN mô tả như sau:

#Cờ úp khai cuộc

Mỗi người chơi lựa chọn màu quân cờ đại diện (Đỏ hoặc Đen). Người chơi sắp xếp bàn cờ với vị trí các quân cờ như hướng dẫn trên. Hai bên tự quyết định ai là người đi trước.

Người chơi giành được quyền đi đầu thực hiện nước đi đầu tiên của ván cờ. Các quân cờ đang úp phải di chuyển tuân theo quy luật di chuyển của quân mà nó đang chiếm giữ.

Ví dụ: người chơi muốn thực hiện nước đi đầu tiên từ quân cờ nằm tại mép ngoài cùng của bàn cờ – tức là vị trí quân xe trong bàn cờ tướng thì được di chuyển ngang hoặc dọc với số bước di chuyển bất kỳ, miễn không có quân khác cản đường

#Những nước đi tiếp theo

Quân cờ đã di chuyển trên bàn cờ sẽ được mở úp để xem chất cờ chính xác của quân đó. Từ đó trở đi, quân này sẽ di chuyển theo đúng luật dành cho nó, tức là di chuyển theo chất cờ thay vì theo vị trí đặt quân như ở nước đi đầu tiên trước đó.

#Kết thúc ván cờ

Các cách kết của mỗi ván cờ úp thông thường sẽ gồm các trường hợp như sau:

Chiếu bí: Nếu 1 bên chiếu (bắt tướng) và quân Tướng của đối phương không còn khả năng chạy trốn nữa thì bên chiếu thắng.
Hết nước đi: Nếu 1 bên tới lượt đi nhưng không thể thực hiện nước đi hợp lệ thì xem như thua.
Xin thua: Người chơi xin đầu hàng và tự nguyện là người thua cuộc.
Cầu hòa: Người chơi muốn hòa và nhận được sự đồng ý của đối thủ thì xem như ván đấu hòa nhau, không có người chiến thắng.

Kinh nghiệm chơi cờ úp

Sau đây là một số lưu ý nhỏ mà các anh em nhà cái K8US đã tích lũy được giúp cho người tăng giành chiến thắng ở trò chơi Cờ úp:

Nên ưu tiên lật úp 5 quân hàng trên cùng (5 quân Tốt), và lần lượt là các hàng dưới. Ưu tiên khống chế quân úp của đối phương (Cấm úp, không cho mở); không được tùy tiện ăn các quân nằm ở vị trí đã bị “cấn” – “quân chết”;
Nếu bị cấm úp, nên cân nhắc hy sinh các quân có nước cờ nhỏ theo thứ tự ưu tiên lần lượt là: Tốt, Sĩ, Tượng, Pháo, Mã để cứu Úp (đặc biệt là cứu Xe);
Nếu người chơi có 2 quân cùng “Úp” để dự phòng, đa số chỉ sử được nó khi ván cờ sắp đến hồi kết hoặc lúc nguy cấp (mở thêm quân chiến, “quay nhanh” để đánh cục hoặc đỡ cục);
Nếu người chơi có cả 2 quân Pháo cùng “Úp”, không nên tùy tiện sử dụng mà cần đợi thời cơ chín mùi vì quân Pháo có sức mạnh phòng thủ rất lớn. Khi mở úp pháo giả thì phải tính toán xem khả năng quân cờ nào sẽ xuất hiện thay thế, nếu đoán đúng sẽ rất thuận lợi cho việc tấn công, thậm chí là “Chiếu” được Tướng đối phương.
Tập luyện thường xuyên và tải game cờ úp online miễn phí về trước khi chơi theo dạng cá cược

Facts về Cờ Up

Cờ úp có 2 người chơi và có độ tuổi quy định trên 7 tuổi.
Chúng ta cần có bộ dụng cụ chơi cờ vẫn gồm bàn cờ và các quân cờ.
Thời gian thiết lập bàn cờ và quân cờ trước mỗi ván đấu thông thường chỉ mất khoảng 2 phút. Thời gian diễn ra của mỗi ván đầu thường phụ thuộc vào điều lệ của giải đấu cũng như thống nhất ban đầu về cách chơi của hai đối thủ.
Game đánh cờ thiêng về lối chơi trí tuệ hơn là may rủi như một số tựa cờ giải trí khác. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc người chơi trước khi tham gia vào ván cờ úp cần tìm hiểu thật kỹ về cách chơi và luật chơi của môn cờ này.
Tên gọi của cờ úp dựa trên tinh thần của biến thế khi các quân cờ đều bị úp và xáo trộn, ngoại trừ quân Tướng – quân cờ quyết định của ván đấu.
Trong trò chơi này các chuyên gia đã nhận định may rủi chỉ chiếm chưa đến 3 phần (30%) diễn biến của ván cờ và 70% còn lại đến từ các yếu tố như sức cờ, chiến thuật và lối đánh mới là yếu tố quyết định đến thành bại của mỗi người chơi.
Tính đến thời điểm hiện tại, tuy vẫn chưa có giải cờ úp Quốc gia nhưng đã có nhiều giải đấu quy mô cấp địa phương được tổ chức và nhận được sự hưởng ứng đông đảo từ người chơi.
Đặc biệt hơn nữa, đã có một chương trình truyền hình của Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC chuyên trực tiếp và cung cấp các thông tin về các giải đấu cờ úp chuyên nghiệp mang tên “Đấu trường cờ Việt”.

Với cách chơi tương tự như Cờ Tướng nhưng lại mang nhiều nét hấp dẫn, độc đáo hơn. Cờ úp hiện là một trong những tựa game đánh cờ đình đám nhất, chỉ sau môn cờ Quốc dân là Cờ tướng. Nếu bạn là người chơi đam mê bộ môn cờ Tướng nhưng muốn trải nghiệm một môn cờ mới lạ và kích thích hơn thì ngại gì mà không thử một ván cờ úp. Đảm bảo bạn cũng sẽ như nhà cái K8Vui bị thu hút ngay lập tức.